ΧΑΟΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Της Ελένης Παπαδοπούλου,
Εκπαιδευτικού

«Φταίνε οι εκπαιδευτικοί»

Ναι, σαφώς και φταίνε. Γιατί διαιωνίζουν την κατάντια, στην οποία το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα τους έσπρωξε. Αλήθεια όμως, μπορείς να κατηγορήσεις το μαθητή για 'κείνα που του δίδαξαν; Γιατί οι εκπαιδευτικοί του σήμερα, βέβαια, ήταν μαθητές του χθες.
Είμαι μία εξ αυτών, της νέας γενιάς εκπαιδευτικών, και μπορώ να καταμαρτυρήσω ως προσωπικό βίωμα την (σκόπιμη;) ανικανότητα του εκπαιδευτικού συστήματος και την ανεπαρκή κατάρτιση των εκπαιδευτικών σε διάφορους τομείς. Απ' όταν ήμουν μαθήτρια ακόμα το είχα διαπιστώσει, καθώς δεν ήταν λίγες οι φορές, που κατέληγα να μαλώνω πάνω από ένα λεξικό με τη φιλόλογό μου, για να διαπιστωθεί τελικά ότι είχε γίνει κατά λάθος φιλόλογος. Στ' αρχαία δεν ήξεραν να μας πουν τη μετάφραση, εάν δεν την είχαν έτοιμη δίπλα τους. Στη φυσική εκείνος ο μουστάκιας πια το είχε παρακάνει. Κάθε τόσο κατέληγε σε αδιέξοδο, αφού κάποιο λάθος του δεν του επέτρεπε να δώσει τελικά μια λύση στην άσκηση που ο ίδιος είχε γράψει στον πίνακα. Τέτοιοι «γνώστες» ήταν οι αρμόδιοι για τη μόρφωσή μας. Αυτοί είχαν αναλάβει να μας μεταλαμπαδεύσουν τις γνώσεις που ούτε οι ίδιοι δεν κατείχαν, αλλά βρέθηκαν στην έδρα του εκπαιδευτικού εξ αιτίας της σαθρής λειτουργίας του συστήματος. Οι καθηγητές που ξεχώριζαν ήταν ελάχιστοι και έλαμπαν ως φωτεινοί δείκτες για όλους εμάς, που αν και πιτσιρίκια ακόμη τότε, αναγνωρίζαμε την υπεροχή τους έναντι των άλλων.
 Σήμερα η κατάσταση συνεχίζεται από 'μας, τη νέα γενιά εκπαιδευτικών. Μπήκαμε στις σχολές με ένα σύστημα πανελληνίων εξετάσεων αποτυχημένο, βασισμένο σε γνώσεις εξειδικευμένες και στοχευμένες, που απέρριπτε την κριτική σκέψη και την ουσιαστική και πνευματική καλλιέργεια. Δε μάθαμε. Απλώς παπαγαλίσαμε. Δε ζοριστήκαμε να σκεφτούμε, απλώς πήραμε έτοιμα κι αποστηθίσαμε. Κι ό,τι μάθαμε ήταν τελικά ή άχρηστο ή ανούσιο ή στρεβλό. Κι έβλεπα συμμαθητές μου, αριστούχους στο σχολείο, να περνούν σε σχολές φιλολογίας με 19, ενώ στις 10 λέξεις τις 7 θα τις έγραφαν λάθος. Έβλεπα φυσικούς και μαθηματικούς να μην ξέρουν να αρθρώσουν μία λέξη, κι όμως σήμερα, ως πτυχιούχοι, θεωρούνται μορφωμένοι άνθρωποι. Γιατί; Επειδή ξέρουν να λύσουν μια εξίσωση τυφλοσούρτη;
Μπήκαμε στις σχολές... Αλήθεια, πώς μπήκαμε; Ποιες ήταν οι γνώσεις που έπρεπε να έχουμε τελικά; Και μέσα στις σχολές το κακό συνεχίστηκε. Τα μαθήματα τα περνούσαμε, εάν αποστηθίζαμε όσα μας έλεγαν και τους τα γράφαμε σε μια κόλλα χαρτί στο τέλος του εξαμήνου. Επιστήμονες που ακόμη μπερδεύουν το «παίρνω» με το «περνώ» κι όταν ακούν για Μακεδονικό Αγώνα τους έρχεται στο μυαλό ο Μέγας Αλέξανδρος. Δασκάλες που γράφουν στον πίνακα «ο αστροναύτης κατεδαφίστηκε στη Σελήνη» (ναι, το έχω συναντήσει κι αυτό!) για να το αντιγράψουν τα παιδιά στα τετράδιά τους. Κι όμως, τέτοιοι άνθρωποι είναι μέσα στις τάξεις και διδάσκουν!
Η ποιότητα μάθησης εντός των πανεπιστημίων είναι δραματική, όπως όλοι γνωρίζουν. Εκεί μέσα, όμως, συντελείται ακόμη ένα έγκλημα: Η προπαγάνδα και η πλύση εγκεφάλου που δεχθήκαμε στις σχολές μας για «αντιρατσισμό», «ξενοφοβία» και «πολυπολιτισμικότητα» ξεπερνά κάθε όριο. Δεν ξέρω πώς το κατάφερναν και κάθε μάθημα το συσχέτιζαν μ' αυτό. Στη γλώσσα πάντα θα υπήρχε μέσα στο διδακτικό σύγγραμα θέμα για το ρατσισμό. Στην κοινωνιογλωσσολογία σχεδόν με έπεισαν, ότι δεν πρέπει να κατηγορούμε τους νέους πως καταστρέφουν τη γλώσσα με την ανεκδιήγητη αργκό τους, γιατί «η γλώσσα είναι ζωντανός οργανισμός και εξελίσσεται». Σε κάθε μάθημα τονίζονταν τα δικαιώματα των ξένων μαθητών και ο ρατσισμός απέναντί τους, αλλά κανείς δε μιλούσε για τα δικαιώματα των Ελληνόπουλων και το ρατσισμό που εκείνα υφίστανται από τους ξένους συμμαθητές τους. Πράγμα που διαπίστωσα ιδίοις όμμασι, όταν άρχισα να διδάσκω.
Δεν ξέρω τι συνέβαλε για να ξεφύγω από την προπαγάνδα που λαμβάνει χώρα δυναμικά εντός των πανεπιστημίων. Το μόνο που ξέρω είναι πως οι περισσότεροι πρώην συμφοιτητές μου και νυν συνάδελφοι δεν τα κατάφεραν και τώρα είναι εκεί έξω κι αναμασούν τα ίδια πράγματα, γίνονται άθελά τους (ή και ηθελημένα μερικές φορές) φερέφωνα της ίδιας προπαγάνδας και ασκούν με την ίδια άγνοια το εκπαιδευτικό τους λειτούργημα, διαιωνίζοντας έτσι την τρέχουσα κατάσταση. Κι αν δε γίνει κάτι να αλλάξει αυτό, έτσι θα βγει και η αυριανή γενιά εκπαιδευτικών.


«Φταίνε οι μαθητές»

Όπως είπα και πιο πάνω, δεν ξέρω αν πρέπει να κατηγορήσεις το μαθητή για εκείνα που άλλοι του διδάσκουν. Κυρίως από τη στιγμή που το σύστημα έχει φροντίσει επιμελώς να εξουδετερώσει οποιαδήποτε μορφή πνευματικής αντίστασης από την κούνια μας ακόμα. Τα παιδιά μεγαλώνουν με τηλεόραση, play station και διαδίκτυο. Δέχονται καταιγισμό πληροφοριών και εικόνων τέτοιων, που αποδομούν την αθωότητα με την οποία τα μάτια τους θα έπρεπε να βλέπουν τον κόσμο. Ζουν μέσα από τους πλασματικούς τους ήρωες και ξεχνούν να ζήσουν στην πραγματικότητα. Τα παιδιά των πόλεων δεν έχουν καν την πολυτέλεια να βγουν να παίξουν στις γειτονιές, να τρέξουν στους δρόμους, να ζήσουν σαν παιδιά. Καταλήγουν εν τέλει σε μία απάθεια, που θυμίζει κάτι από αποτελέσματα λοβοτομής.
Μεγαλώνοντας και πηγαίνοντας στο σχολείο, όλα τα υποσυνείδητα μηνύματα από τα πρότυπα με τα οποία γαλουχήθηκαν βγαίνουν στη συμπεριφορά τους. Και τα μηνύματα αυτά επιτάσσουν να απαξιώσεις το δάσκαλο για να είσαι μάγκας, να επιβληθείς μέσω της δύναμης και του τσαμπουκά σου στον περίγυρό σου, να ασχοληθείς με τη μόδα, με την εμφάνισή σου, με οτιδήποτε άλλο εκτός από τον εγκέφαλό σου, για να είσαι «cool». Κι έτσι τα παιδιά καταλήγουν να γίνονται σιγά-σιγά τα θλιβερά, κενά, γυμνά από εφόδια πλάσματα του σήμερα. Κύμβαλα αλαλάζοντα.
Το σχολείο για τους περισσότερους είναι απλώς ένα αναγκαίο κακό. Για κάποιους ελάχιστους, όμως, έχει κάποια σημασία. Αναγνωρίζουν τη σημασία της μορφώσεως, καθώς και το γεγονός, ότι μέσω του σχολείου θα πετύχουν αργότερα κάτι στη ζωή τους. Αυτήν την ψευδαίσθηση τους προσφέρει το σύστημα τουλάχιστον. Κι έτσι αποφασίζουν από νωρίς να πειθαρχήσουν τοις σχολικοίς ρήμασι και ν' αγωνιστούν για ν' αποκομίσουν κάποια γνώση. Το σύστημα, όμως, έχει προβλέψει και γι' αυτό, ώστε κανείς να μην ξεφύγει από τα δίχτυα του. Κι έτσι κατάφερε να μετατρέψει τη δίψα για μάθηση σε φτηνή βαθμοθηρία. Οι γνώσεις μπαίνουν σε μια κούτα και πετιούνται στην αποθήκη, δίπλα σε κάτι μπαγιάτικα όνειρα, ενώ ο βαθμός μοστράρει πρώτη θέση στη βιτρίνα. Γιατί, όσες γνώσεις και να 'χεις, αν δε βγάλεις μεγάλο βαθμό, δεν αξίζεις. Δε θα περάσεις σε καμία σχολή. Από την άλλη το βαθμό μπορείς να τον κερδίσεις και χωρίς γνώσεις, να τον επιδείξεις, να επενδύσεις πάνω του, να τον χρησιμοποιήσεις, να τον εξαργυρώσεις.


«Φταίει το σύστημα»

Ναι! Αυτό φταίει από τη ρίζα του! Γιατί παράγει ανίκανους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι με τη σειρά τους - άθελά τους έστω - χτίζουν τερατουργήματα. Είναι ένας φαύλος κύκλος, μια βιομηχανία παραγωγής σακατεμένων συνειδήσεων. Μια βιομηχανία παραγωγής πολιτών, οι οποίοι δε δύνανται να σταθούν ούτε ως καταρτισμένοι επιστήμονες ή επαγγελματίες στην αγορά εργασίας, αλλά και ούτε ως όντα με πνευματική υπόσταση για την καλυτέρευση της κοινωνίας.
Φταίει το σύστημα, γιατί προάγει τη στείρα μάθηση, γιατί αλλοιώνει τη γνώση, γιατί αποθαρρύνει τα παιδιά από το ονειρεύεσθαι, γιατί λειτουργεί με τέτοιον τρόπο, ώστε οι μαθητές κι οι εκπαιδευτικοί να στέκονται απέναντι, σαν παρατεταγμένες εχθρικές στρατιές, και όχι δίπλα ο ένας στον άλλον, σαν σύμμαχοι. Δεν επιτρέπει τη συνεργατική μάθηση, στερεί πρωτοβουλίες και υστερεί σε υποδομές.
Φταίει το σύστημα, γιατί η δωρεάν παιδεία είναι δωρεάν μόνο κατ' ευφημισμόν, αφού η αποτυχία εντός των σχολικών τάξεων ωθεί τα παιδιά σε ιδιώτες εκπαιδευτικούς, οι οποίοι πληρώνονται αδρά - κυρίως για την προετοιμασία για πανελλήνιες εξετάσεις, οι οποίες είναι τελικά στις μέρες μας αυτοσκοπός. Όταν, τελικά, το παιδί εισαχθεί σε κάποια σχολή, το κακό συνεχίζεται στον υπερθετικό. Κι αυτό γιατί σε πολλές σχολές οι φοιτητές πληρώνουν οι ίδιοι τα διδακτικά συγγράμματα που τους διανέμονται ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ, ενώ όσοι σπουδάζουν σε άλλη πόλη είναι υποχρεωμένοι να εξασφαλίσουν και στέγαση και σίτιση, για τα οποία δεν παρέχεται κανένα επίδομα από το κράτος (οι εστίες είναι μια οδυνηρή ιστορία και προνόμιο των βισματούχων, ενώ οι λέσχες στις περισσότερες σχολές απαιτούν κάποιο - μικρό έστω - αντίτιμο). Φαίνεται πως η παιδεία προσφέρεται για λίγους και όσο πάει γίνεται όλο και περισσότερο προνόμιο μονάχα των ευπόρων και των γόνων της ελίτ.
Φταίει το σύστημα, γιατί, ενώ υπάρχει πλήθος αδιόριστων εκπαιδευτικών, εκείνο πεισματικά προτιμά να τους προσλαμβάνει με συμβάσεις, ως ωρομισθίους και ΑΜΩ (Αναπληρωτές Μειωμένου Ωραρίου), πράγμα που αποτελεί χλεύη και απάτη για τον κλάδο μας, αφού οι απολαβές είναι μηδαμινές. Κι όταν λέω μηδαμινές το εννοώ, αφού για 10 ώρες (σε μια καλή περίπτωση) την εβδομάδα ο εκπαιδευτικός παίρνει λιγότερα απ' ό,τι θα έδινε για ένα ενοίκιο μικρού διαμερίσματος.
Φταίει το σύστημα για την έλλειψη εκπαιδευτικών σε πολλά σχολεία, με αποτέλεσμα να χάνονται μαθήματα, μήνες ολόκληροι πολλές φορές. Αυτό συμβαίνει κυρίως στην επαρχία, σε νησιά και σε δυσπρόσιτα σχολεία, στα οποία πολύ δύσκολα θα βρεθεί κάποιος τρελός να πάει ως ωρομίσθιος για. 300 ευρώ το μήνα. Έτσι, πολλές φορές συναντάται δημοτικό σχολείο χωρίς ξενόγλωσσους π.χ. καθηγητές - σε χειρότερες περιπτώσεις μπορεί να λείπουν και πιο βασικές ειδικότητες.
Εδώ είναι αναγκαίος και ο υπερτονισμός της έλλειψης δασκάλων ειδικής αγωγής στα περισσότερα σχολεία της χώρας. Οι περιπτώσεις παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες, καθώς και με οριακή νοημοσύνη ή αυτισμό, όλο και πληθαίνουν στις μέρες μας. Παρ' όλα αυτά δε λαμβάνεται κανένα μέτρο προς βοήθειά τους, αλλά στα περισσότερα σχολεία αυτά τα παιδιά εντάσσονται σε κανονικές τάξεις, με αποτέλεσμα ούτε αυτά να βοηθούνται, αλλά και να μένει ολόκληρη η τάξη πίσω, εάν ο εκάστοτε εκπαιδευτικός αποφασίσει να τους δώσει τη δέουσα προσοχή. Η μοναδική διευκόλυνση που τους γίνεται (σε όλες τις τάξεις) είναι η απαλλαγή από γραπτές εξετάσεις. Τα δε ειδικά σχολεία είναι ελάχιστα σε ολόκληρη την ελληνική περιφέρεια, άρα και μη προσβάσιμα για τους περισσότερους.
Φταίει το σύστημα, γιατί μιλά για διαπολιτισμική εκπαίδευση, όταν 1) οι ίδιοι οι επαιδευτικοί δηλώνουν ανήμποροι και ανεπαρκείς σε επιμόρφωση και κατάρτιση, για να αντιμετωπίσουν το φαινόμενο της πολυγλωσσίας και της πολυπολιτισμικότητας της σημερινής σχολικής πραγματικότητας και 2) οι Τάξεις Υποδοχής (Τ.Υ.) και τα πολυάριθμα Φροντιστηριακά Τμήματα (Φ.Τ.), για τα οποία η πολιτεία μερίμνησε από σχετικά νωρίς, έχουν φανεί ότι απέτυχαν στους στόχους τους. Η αποτυχία τους, σύμφωνα με σχετικές έρευνες,οφείλεται στο γεγονός, ότι τα σχολεία αυτά πολλές φορές μετατράπηκαν σε σχολεία αλλοδαπών, επειδή οι Έλληνες γονείς τα εγκατέλειψαν, γιατί η πολιτισμική διαφορετικότητα και η γλωσσική ιδιαιτερότητα των μαθητών επηρέαζε αρνητικά το επίπεδο μάθησης και τις σχολικές επιδόσεις των παιδιών τους.
Φταίει το σύστημα για πάρα πολλά, λοιπόν. Μα πάνω απ' όλα φταίει που, αντί να προσπαθήσει να καλυτερεύσει τα πράγματα κάπως, προσπαθεί με ζήλο να τα κάνει όλο και χειρότερα! Μας δείχνει έτσι ότι όλα γίνονται επί σκοπού. Και ο σκοπός δεν είναι άλλος από την απαλλοτρίωση της μελλοντικής κοινωνίας, της απαλοιφής οποιασδήποτε μορφής πνευματικής αντίστασης σε ό,τι έρχεται. Γιατί η Νέα Τάξη δε θέλει κράτη με υπηκόους, αλλά με δούλους, των οποίων το νου θα μπορεί να ελέγχει με κάθε τρόπο. Το εκπαιδευτικό σύστημα χωλαίνει και μαζί του χωλαίνουμε κι εμείς. Ολόκληρος ο ελληνισμός!